Reflections on Kachin History

By CARLOS SARDIÑA GALACHE| July 28, 2012 | Irrawaddy

 

LAIZA—Baptist Rev. Ja Gun is one of the most prominent historians and linguists in Kachin State. Educated at the University of Rangoon during the 1960-70s, a period of great student activism in which he took part, he now tutors Kachin Independent Organization (KIO) soldiers about local political history and endeavors to change “their worldview, which in the past has been limited by the Burmese curriculum.” Speaking to The Irrawaddy in late June, Ja Gun discussed the historical roots of the present conflict between the KIO and Burmese government as well as the main stumbling blocks towards attaining peace and reconciliation from a Kachin perspective.

Question: Can start with the pre-colonial era. What was the relationship like back then between the Kachin people and Burmese Kingdom in Mandalay?

လႊတ္ေတာ္ နဲ႕ အစိုးရဟာ ျပည္ေထာင္စု ျပိဳကြဲဘို႕ လုပ္ေနၾကသလား။

လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ လူထုသည္ မကုန္ခမ္းနိုင္ေသာ စြမ္းအားျဖစ္သည္။ လူထုထံမွ သင္ၾကားေလ့လာ စရာမ်ား မ်ားစြာရွိပါသည္။ သုိ႕ရာတြင္ မ်က္ေမွာက္အခ်ိန္၌ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္က လူထုကိုဟိုဟာမလုပ္နဲ႕၊ သည္လို လုပ္ပါ၊ ဟူ၍သာ သင္ၾကားပို႕ခ်၊ လမ္းညႊန္ခ်က္ေပးေနၾက သည္ကမ်ားလြန္းေနသည္။ လူထု ထံမွ သင္ၾကားေလ႕လာ ရန္၊ လူထု၏ သေဘာထားအျမင္ မ်ားကို အေလးထားစု ေဆာင္းရန္၊ လူထုကို ေလးစားေၾကာင္း လက္ေတြ႕ျပသရန္ တို႕ မွာ နည္းလြန္းလွသည္။ မိမိလုပ္သည့္ လုပ္ငန္း နွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ လူထုအား တန္ဘိုးထားကာ ရွင္းလင္းေျပာျပရန္မၾကိဳး စားေတာ့ဘဲ “ လူတိုင္းၾကိဳက္ေအာင္ မလုပ္နိုင္ ဘူး၊” “ မေၾကနပ္ရင္လဲကိစၥ မရွိဘူး။” ဟု မာေၾကာစြာ တုန္႕ျပန္ကာ ေခါင္းေဆာင္ကို အဓိကထား သည့္ နိုင္ငံေရးလုပ္ဟန္ ေပၚလာသည္ကို ၀မ္းနည္းဘြယ္ေတြ႕ရ သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဦးေဆာင္မႈအား ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးနွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံမ်ားမွ ေ၀ဘန္ သံုးသပ္ျခင္း ။ အပိုင္း (၅)

By Aung Htoo
၂၀၁၃ ဇန္န၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႕တြင္ အစိုးရစစ္တပ္က လိုင္ဇာျမိဳ႕ကို လက္နက္ၾကီးမ်ားနွင့္ ပစ္ခတ္သျဖင့္ အရပ္သား လူထုမ်ား ေသေၾကဒဏ္ရာရျပီးေနာက္ နိုင္ငံတကာမွ အျမန္ဆံုးတုန္႕ျပန္သူမွာ ျဗိတိသွ်ပါလီမန္ျဖစ္သည္။ ထိုေန႕မွာပင္ ပါလီမန္အတြင္း ခ်က္ျခင္းအစည္းအေ၀းေခၚေမးျမန္းမႈမ်ားျပဳကာ နွစ္ဖက္ၾကားနိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈမ်ား အျမန္ဆံုး လုပ္ ေဆာင္ရန္၊ အရပ္သားမ်ား ေသေၾကသည္အထိ စစ္ဆင္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားဆက္လုပ္ေနပါက ဥေရာပ သမဂၢမွ ဆိုင္းငံထား ခဲ့သည့္ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆို႕မႈကို ျပန္လည္သံုးသပ္နိုင္ေၾကာင္း ဖိအားေပးခဲ့သည္။

ဇန္န၀ါရီလ (၁၅)ရက္ေန႕တြင္ ဥေရာပသမဂၢကလည္း လိုင္ဇာတြင္ အရပ္သားလူထုမ်ားေသေၾကဒဏ္ရာ ရမႈမ်ားကို ေထာက္ျပျပီး စစ္ဆင္ေနမႈမ်ား ကိုရပ္ဆိုင္းရန္၊ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ားအေနျဖင့္ လူသားခ်င္းစာနာသည့္ အကူအညီမ်ား အဟန္႕အတားမရွိ ရနိုင္ေရး ကို အေရးတၾကီးေဆာင္ရြက္ရန္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

Namnak n rawng,shingkang n nga ai Slg Thein Sein a matsun laika

Namnak n rawng,shingkang n nga ai Slg Thein Sein a Hpyen dap de maning matsun ai order laika pa re da ,Hpyen masa lam chye ai Hpyen hte mung masa la dinglik ai masha ni a ningmu yu jut gaw ndai hku da

၁။ စစ္ဖက္နီးစပ္သူမ်ားက KIA အား တပ္မေတာ္မွ ဆက္လက္ခ်ီတက္ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ျခင္းမျပဳရန္၊ သမၼတရုံးရဲ႕ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ ေန႔စြဲပါ စာအမွတ္ (၁(၁)/၇/သမၼတရုံး) ျဖင့္ အေၾကာင္းၾကားခဲ့ရာမွာ သမၼတႏွင့္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္တို႔အၾကား သေဘာထား ကြဲလြဲမႈျဖစ္ေပၚခဲ့ရတယ္လို႔ သတင္းေပးပို႔လာပါတယ္။ အဲ့ဒီစာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ တပ္ခ်ဳပ္ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ႏွင့္ ဒုတပ္ခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုးဝင္း တို႔ဟာ ဖိုင္ကိုယ္စီ ကိုင္ၿပီး ေျခသံျပင္းျပင္းနဲ႔ သမၼတ ရုံးခန္းအတြင္းသို႔ ဝင္ေရာက္သြားခဲ့တယ္လို႔ သိရွိရပါတယ္။ သမၼတရုံးရဲ႕ မူရင္းစာမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

“ကခ်င္ကုိ ဒီေလာက္တုိက္ရတာ ဘာေၾကာင့္လဲ၊ ဘာစိတ္မေက်နပ္တာ ရွိလဲ”

ဖနိဒါ | အဂၤါေန႔၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၅ ရက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ၁၈ နာရီ ၁၄ မိနစ္

ဟုိဝါး ဒူဝါေဇာ္ဂမ္ ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး

ခ်င္းမုိင္(မဇိၥ်မ)။      ။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္က ပင္လံုစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုရာတြင္ ဦးေဆာင္ခဲ့သူ ဟုိဝါး ဒူဝါ ခြန္ဖုန္း Howa Duwa M.Hkun Hpung ၏ သား ဟုိဝါး ဒူဝါေဇာ္ဂမ္ Howa Duwa Zau Gam အား ကခ်င္ျပည္နယ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၎၏ အျမင္မ်ားကို သိရွိႏိုင္ရန္ မဇိၥ်မက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းခဲ့သည္။

ဒုတိယ ကမၻာစစ္အတြင္း မဟာမိတ္အဖြဲ႔တြင္ ပါဝင္တိုက္ခိုက္ခဲ့သူ ဟုိဝါး ဒူဝါေဇာ္ဂမ္မွာ ယခု အသက္ ၈၅ ႏွစ္ရွိၿပီၿဖစ္ၿပီး ျမစ္ၾကီးနားၿမိဳ႕၊ စီတာပူ ရပ္ကြက္တြင္ ဘာသာေရး လုပ္ငန္းမ်ား
ေဆာင္ရြက္ေနထိုင္လ်က္ရွိသည္။

KIO နဲ႔ အစိုးရ တုိက္ပြဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘာေတြ ၾကားေနရလဲ။

ေျဖ။   ။ တုိက္ပြဲေတြ ရပ္စဲသြားမယ္လုိ႔ က်ေနာ္ၾကားရလုိ႔ က်ေနာ္ ဝမ္းသာတယ္။ အသံလုိင္း သတင္းေတြမွာ ၾကားရ
တာက အခု ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ UNFC ကေန အဆုိတင္သြင္းမယ္ဆုိတာ ၾကားရလုိ႔ ဝမ္းသာတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္
ေရရွည္တုိက္ပြဲ ျဖစ္ေနမွာပဲ။ အခုက လူမ်ဳိးေရး တုိက္ပြဲျဖစ္ေနသလုိ က်ေနာ္တို႔ ခံစားရတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဦးေဆာင္မႈအား ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံမ်ားမွ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ျခင္း - အပိုင္း (၁ - ၄)

ေအာင္ထူး(ေရွ႕ေန)
ဇန္န၀ါရီလ ၇ ရက္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္

 ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဦးေဆာင္မႈအား ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခခံမ်ားမွ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ျခင္း - အပိုင္း (၁)

 စာေရးသူသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္အရ မဆက္ဆံခဲ့ဖူးေသာ္လည္း ယံုၾကည္ခ်က္အတြက္ သူမ၏ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံခဲ့မႈမ်ားအား ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳသူျဖစ္သည္။ ကမာၻသိေခါင္းေဆာင္တဦး ေပၚလာၿပီဟူ၍ သူမအတြက္ ဂုဏ္ယူသူမ်ားအနက္တြင္လည္း တဦးအျဖစ္ ပါ၀င္သည္။ မိမိအေနျဖင့္ မီဒီယာမ်ားတြင္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေျပာဆို၊ ေရးသားခဲ့ဖူးေသာ္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္နွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တႀကိမ္မွ် မေ၀ဖန္ခဲ့ဖူးပါ။ ဘီဘီစီသို႔ ယခု ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔ နံနက္တြင္ ေပးခဲ့ေသာ အင္တာဗ်ဴးတြင္မူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သမၼတျဖစ္ခ်င္သည္ဟူေသာ ေျပာဆိုခ်က္နွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အနည္းငယ္ စတင္ေထာက္ျပခဲ့သည္။ အင္တာဗ်ဴးကို ဤတြင္ နားဆင္ပါ။

KIO စစ္ဆင္ေရးႏွင့္ အနာဂါတ္ ႏိုင္ငံေရး ျပသနာ

ျမန္မာ အစိုးရဘက္က ေျမာက္ပိုင္းတိုင္း တိုင္းမႉး ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ထြန္းထြန္းေနာင္ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလ (၂၅) ရက္ေန႔မွာ လဂ်ာယန္-လိုင္ဇာလမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ႐ိွေနတဲ့ KIA တပ္ေတြ ဒီလမ္းေၾကာင္းကေန ဆုတ္ခြာေပးဖို႔ ရာဇသံေပးခဲ့ ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ တိုက္ပြဲမ်ား ခါတိုင္းထက္ပိုမို ျပင္းထန္လာပါတယ္။ အစိုးရတပ္ေတြဟာ KIA စခန္းေတြကို တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္လာတဲ့ အထိ တိုက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္လာခဲ့ပါတယ္။

တိုက္ပြဲေတြမွာလည္းဘဲ အစိုးရ တပ္ဘက္က ေလေၾကာင္း ပစ္ကူေတြ အပါအဝင္ တာေဝးပစ္ ေဟာ္ဝစ္ဇာေတြ၊ ေလာင္ ခ်ာေတြ အသံုးျပဳျပီးေတာ့ ေ႐ွ႕တန္းစစ္ေျမျပင္ တပ္ေတြကို ပစ္ကူေပးခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိအေျခအေနမွာ အစိုးရဟာ KIO ဌာနခ်ဳပ္ကို ထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြကိုပါ ရယူလာေနပါတယ္။